Oyuncu bilgisayarları geniş bir sistem havuzunu kullanıcıların beğenisine sunmakta. Ancak bu noktada performans ve bütçe dengesini sağlayabilmek için doğru sistem bileşenlerini tercih etmek büyük önem taşımaktadır. Oyun ve günlük işleriniz için RAM ise oldukça önemli bir bileşeni ifade etmektedir. RAM’in görevi, bilgisayarınızın düzgün çalışması için ihtiyaç duyduğu kısa süreli verileri depolamaktır. Geçici bellekler SSD gibi sabit disklerden farklı olarak sistem yeniden başlatıldığında sıfırlanır. Uygulama ve oyunların bilgisayarda çalışabilmesi için anlık olarak geçici verilere erişimi sağlayan geçici depolama alanınızın artması ise elbette sistem yanıt hızını olumlu şekilde etkilemektedir. Ancak ne kadar ve hangi konfigürasyonda bir RAM seçimi yapılması gerektiği konusunu sizler için rehber olarak paylaşıyoruz.

Güncel bilgisayarlar SDRAM (Eşzamanlı Dinamik Rastgele Erişim Belleği) adında bir RAM tipi kullanmaktadır. “Eşzamanlı” DRAM, işlemcinin frekansı ile senkronizedir. SDRAM zaman içerisinde gelişmiş düşük güç tüketimi, yüksek transfer hızları ile hayatımıza girmiştir. Modern bilgisayarlar için genel standart ise DDR4 SDRAM’dir. DDR4, “Double Data Rate 4” (Çift Veri Hızı 4) anlamına gelir. DDR4, önceki nesile kıyasla daha fazla kapasiteye daha yüksek aktarım hızlarına ve daha düşük voltaj değerine sahiptir. Yeni bir bilgisayar topluyorsanız veya güncel bir sistemde RAM yükseltiyorsanız büyük olasılıkla şu anki standart olan DDR4 SDRAM kullanıyorsunuzdur. DDR4 farklı zamanlamalara, pim sayısına ve voltaja sahip olduğu için önceki jenerasyonlarla uyumlu değildir. Kullanıcıların yanlış modül kullanmasını engellemek için DDR4 modüllerindeki kilit çentiği DDR3’ten farklı olarak farklı bir pimin ardına yerleştirilmiş bu şekilde olası hatalar engellenmiştir. Sistem ve işlemcinizin özelliklerine bakıp  çevrimiçi bir bellek uyumluluk aracını kullanarak sahip olduğunuz ya da olmak istediğiniz konfigürasyonu test edebilirsiniz.

 

 

Form Faktörü

DIMM: [Dual in-line memory module (Çift hat içi bellek modülü)] çubukları, masaüstü bilgisayar anakartları için tasarlanmıştır ve RAM modüllerinden daha büyüktür.

SO-DIMM [small outline dual in-line memory module (küçük çerçeveli çift hat içi bellek modülü)] daha küçüktür ve dizüstü bilgisayar, Intel® NUC mini bilgisayar anakartları ve bazı Mini-ITX küçük form faktörlü (SFF) anakartlar için tasarlanmıştır.

 Hız: Saniyede mega aktarım (MT/sn) cinsinden ölçülür; buna genellikle megahertz (MHz) cinsinden hız olarak da yaklaşılıyor olmasına karşın saat hızından farklı bir ölçümdür. Daha yüksek hız değerleri, okuma ve yazma talepleri için daha yüksek yanıt hızı ve dolayısıyla daha iyi performans anlamına gelir.

 

Oyun İçin Ne Kadar RAM’e İhtiyacım Var?

Bu duruma göre değişir. Yalnızca oyun oynamayı mı düşünüyorsunuz yoksa canlı yayın ve çoklu görev çalıştırmayı da planlıyor musunuz? Giriş seviyesi oyunlarda asgari RAM 8 GB olarak kabul edilir. Ancak günümüzde RAM ihtiyaçları artmaktadır. Örneğin Red Dead Redemption 2 oyunu, optimal performans için 12 GB RAM önerirken Half-Life: Alyx için 12 GB RAM minimum olarak ifade edilmektedir.. Dolayısıyla yeni çıkacak oyunları da oynamak için yeterli bir donananım sahip olabilmek için RAM miktarınızı 16 ve üzeri olarak belirlemenizde fayda olacaktır. Oyun oynamaktan fazlasını yapmayı planlıyorsanız kesinlikle 32 GB almayı düşünün. Bu size canlı yayın yapma, Discord’ta grup sohbetlerine katılma ve arka planda YouTube veya Twitch’i açık tutma özgürlüğü sunacaktır.

Ayrıca yüksek anma hızına sahip RAM tercihi önemli bir avantaj sağlayacaktır. İşlemciyi veya ekran kartını yükseltmek kadar büyük bir etki göstermeyecek olsa da daha hızlı RAM tercihi oyun performansını ve kare hızlarını olumlu etkileyecektir. Bahsettiğimiz bu performans artışını bazı oyunlarda gözle göremesenizde bazı oyunlarda ise yaşanan değişime şaşırabilirsiniz. Kare hızını iyileştirmenin yanında daha hızlı bir RAM, kare süresini veya kare hızının istikrarını da iyileştirebilmektedir. Bu iyileştirme karşılaştırma testlerinde %1 ve %0,1 arasında kendini gösterecektir. RAM’ler ayrıca önyükleme süresi gibi sistem performansına ilişkin diğer alanları da iyileştirmeleri sağlayabilmektedir.

RAM genellikle ikili veya dörtlü modül setleri halinde (ör. “2 x 16 GB” veya “4 x 8 GB”) satın alınır. Bir kit satın almadan önce anakartınızda ne kadar bellek yuvası olduğunu kontrol etmelisiniz.Masaüstü bilgisayarlarda genellikle dört yuva bulunurken dizüstü bilgisayarda iki yuva şimdilik genel standarttır. Meraklılarına yönelik bilgisayarlarda veya çalışma istasyonlarında sekiz ya da daha fazla yuva bulunabilmektedir.

Bir dizüstü bilgisayarda RAM yükseltmeyi planlıyorsanız RAM’in erişilebilir olup olmadığını ve anakarta lehimli bir bağlantısının bulunmadığından emin olmaslısınız. Bazı dizüstü bilgisayar RAM’leri değiştirilmeyecek şekilde tasarlanırken bazı serilerde ise son yıllarda bu opsiyon kaldırılmıştır.

Masaüstü bilgisayarınızdaki olası yükseltmeler için ise gelecekte mümkün olduğunda yapacağınız genişletmeler için boş bellek yuvası bırakmak mantıklı olacaktır. Örneğin bir masaüstü bilgisayara 4 x 8 GB yerine 2 x 16 GB RAM takmanız gelecekteki yükseltmeler için iki boş yuva avantajını sağlayacaktır. Çift kanallı RAM’in sunduğu yüksek bant genişliğinden faydalanmak için simetrik yuvalara (genellikle renklerle kodlanmıştır) en az bir çift RAM modülü takılması önerilmektedir. Modüller kesinlikle aynı kapasite ve ideal olarak da aynı hıza sahip olmalıdır.Aksi halde hızı yavaş olan modülün belirlemesi söz konusu olsa da verimsiz bir çalışma olacaktır.

Modern bilgisayarların önemli bir çoğunluğunda çift kanallı bellek bulunur. Çift kanallı (veya aralıklı) mod işlemcinin bellek denetleyicisinin iki kanal üzerinden RAM ile veri alışverişi yapmasını sağlar ve iki bellek çubuğundan aynı anda okuma ve yazma yapılmasına imkan tanınır. Bu da kullanılabilir bant genişliğini artırmakta ve performans düzeyini değiştirmektedir. İdeal performansı sisteminizde yakalayabilmek adına RAM çubuklarının hız, kapasite ve zamanlamalarının özdeş olmasına dikkat edin ve ikili çalışma düzenini tercih edin. Ayrıca 4 girişli bir sisteme 2 RAM monte ederken mutlaka 1-3 yada 2-4 olarak yerleştirmeniz önemlidir.

Bellek Zamanlamaları

Performansı değerlendirmenin tek yolu elbette RAM hızı değildir. RAM zamanlamaları gecikmenin veya verilen komutlar RAM tarafından yürütülmeden önceki gecikmenin ölçümünü ifade etmektedir. Bellek zamanlamaları 16-18-18-36 gibi sayı seti halinde verilir ve modülün fabrika etiketinde görebileceğiniz değerlerdir. Her sayı belirli bir teste karşılık gelmektedir. İllk sayı CAS [Column Address Strobe (Sütun Adres Flaşı)] bellek modülünün bellek denetleyicisinden gelen talepten sonra bir veri setini geri döndürmesi için gereken saat döngüsü sayısıdır. RAM modüllerini zamanlamalara göre karşılaştırmak oldukça karmaşıktır. Örneğin DDR3 bellek genellikle DDR4’e kıyasla daha düşük CAS Gecikmesine sahiptir ancak yavaş saat hızı sebebiyle daha düşük bir performans sunmaktadır.

Bellek zamanlamaları genellikle oyuncu bilgisayarları için yüksek öncelik arzetmemektedir. Zamanlamalar, BIOS üzerinden zamanlamaları manuel olarak düşürüp stabilite açısından test yapan hız aşırtma kullanıcılarını daha fazla ilgilendirmektedir. Başarılı olursa mevcut RAM’inizden daha iyi bir performans elde edebilmektesiniz. Son konu ise bellek soğutucularıdır. Elbette bellek soğutucuları sisteminizin görünümünü ve karizmasını olumlu yönde etkilemektedir ancak malesef bu donanımlar istisnalar hariç şimdilik sadece estitik için yerleştirilmektedir. RAM, diğer bileşenler gibi ısı üretir ancak olağandışı şekilde yüksek hızlarda çalışmadığı sürece çok fazla ısınmaz. RAM’de ciddi bir hız aşırtma yapmıyorsanız soğutucu kısmını atlayabilirsiniz. Ancak her bileşende olduğu gibi belleğinizin  doğru hava akımına maruz kaldığından emin olmanız daima önemlidir. RGB aydınlatmaya sahip bellek modülleri de kişiselleştirme imkanı katabilir ve sisteminizin görsel çekiciliğini artırabilir. Özetle oyun oynamak için ne kadar RAM’e ihtiyaç duyduğunuz bütçenize ve kullanımınıza bağlıdır. RAM’inizi sisteminizdeki diğer bileşenlerle dengelemek önemlidir çünkü tüm bileşenler genel performans seviyesini belirlemede rol oynar.